Een Wij-samenleving

Mijn oog viel op een nieuwe publicatie: het essay dat De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb schreef voor de Maand van de Geschiedenis.
In de Wij-samenleving kun je zijn wie je bent en kun je worden wie je wilt zijn. Een samenleving waarin je dromen kunt realiseren. Waar je dromen verbonden zijn met gemeenschappelijke idealen. Waar individuele inspanningen verbonden zijn met collectief handelen. Er is evenwicht tussen ik en wij, er is ruimte voor dromen en doen.

Een sterk essay met twee thema's die me erg boeien: over de kracht van dromen om tot daden te komen en over de vitale samenleving.

Dromen zijn de motor van ons handelen

Deugden

Via een oorlogsverhaal over de Orgelzolder, dat lijkt op het verhaal van Anne Frank, vertelt Aboutaleb over deugden. Zoals tegen de stroom in durven te gaan, moed en koelbloedigheid, respect voor verschillen, vertrouwen, hoop, geduld en tolerantie. Hij zoekt aansluiting bij de filosofie van Aristoteles (deugdenleer), Thomas van Aquino, Erasmus en, meer recent, MacIntyre.

Aristoteles pleitte voor het leren van persoonlijke deugden via rolmodellen. Erasmus gaf praktische aanwijzingen.

Abouteleb vraagt zich af of er na het postmodernisme nog wel ruimte is voor centrale waarden. "Gaat het tegenwoordig niet veel meer om je eigen gelijk en succes? We lijken ons vooral te richten op het individuele begrip authenciteit. Is er in deze tijd van crisis, onzekerheid en grote veranderingen niet veel meer behoefte aan gezamenlijkheid?".  

Deugden door verhalen en ontmoeting

De Schotse filosoof MacIntyre wil liberalisme, met de nadruk op het individu, verbinden aan gemeenschapsdenken. Hij laat zien dat je deugden kunt ontwikkelen door middel van verhalen.

Maurits Berger, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit, vertelde eind 2014 over het bevorderen van de chemie in de samenleving door op zoek te gaan naar onze gezamenlijke geschiedenis. Zoals Erasmus al beweerde: "individuen moeten elkaar ontmoeten om tot een gemeenschap te komen".

Wie alleen gaat is sneller, wie samen gaat komt verder

De weg van ik naar wij

De verhalen en de filosofen laten zien dat we elkaar nodig hebben, dat we samen meer kunnen bereiken. Verhalen laten zien dat we niet zonder dromen kunnen. Zonder dromen is er geen kompas. De weg van dromen naar daad is de weg van ik naar wij.

Aboutaleb toont verschillende wegen. Je kunt je persoonlijke capaciteiten inzetten om resultaat te behalen. Met altijd de morele verplichting om de resultaten die je bereikt te delen met anderen en te benutten voor het geheel. "Want wie alles voor zichzelf houdt, sluit zichzelf buiten".

Je kunt ook de weg volgen van het delen van je dromen met anderen. Een gezamenlijke droom samen proberen te realiseren.

Welke weg we volgen maakt niet uit, zolang we elkaar maar tegenkomen in onze gezamenlijke daden. "We kunnen elkaar helpen de weg te vinden".


Het essay is te downloaden als Ebook op de gebruikelijke boekensites.