Definitie

Een burgerbegroting is een besluitvormend proces waarin burgers meedenken en onderhandelen over het verdelen van publieke geldbronnen.

Drie modellen

Participatief begroten is een wereldwijde ontwikkeling. Joop Hofman geeft voorbeelden uit (Porto), Nieuw Zeeland, Duitsland en Nederland. Er zijn grofweg 3 modellen waarin burgers zeggenschap hebben over overheidsgeld:

• Stadsbegroting (bijv. Porto Alegre, Brazilië): van onderop ingericht op basis van wijkprioriteiten en investeringsvoorstellen voor wijken
  
• Burgers beoordelen een concept begroting en kunnen deze bijstellen met nieuwe voorstellen (Christchurch, Nieuw Zeeland en diverse gemeenten in Duitsland)
  
• Wijkbudgetten waarbinnen burgers initiatieven en projecten ontwikkelen (bijv. Deventer)

Waarom

Redenen voor een burgerbegroting zijn:

• Meer verantwoordelijkheid bij burgers: van inwoners naar actieve burgers
• Transparantie in overheidsfinanciën.
• Bijdragen aan de zoektocht naar een eer participatieve (i.p.v. representatieve) democratie: hierdoor ontstaan nieuwe netwerken rond praktische, publieke vraagstukken, gebaseerd op lokaal partnerschap.
• Rechtstreeks aansluiten bij behoeften, ambities en kennis van burgers (joint management).
• Leren van elkaar en meer vertrouwen in elkaar (burgers en overheid).

Ervaringen, effecten & aandachtspunten

De ervaringen, effecten en aandachtspunten zijn:

Vijf Succesfactoren

1. De overheid als inspirator en procesmanager
2. Inzet en betrokkenheid van burgers en bedrijven en burgers faciliteren en opleiden waar nodig
3. Voldoende beïnvloedbaar budget waarbinnen met posten geschoven kan worden
4. Een ‘mee-doe-rol’ van alle partijen in alle stadia van het proces
5. Een heldere en uitdagende methode.

Wat kost het?

De meerkosten bestaan uit een team van medewerkers, ondersteuning van het programma met bijvoorbeeld trainingen, communicatie, website en de organisatie van bijeenkomsten.

Hoe pak je het aan?

Vanaf pagina 54 beschrijft Joop Hofman een handig 15 stappen plan, gebaseerd op de ervaringen in Porto Alegre (model 1).
De eerste stap is het maken van ruimte: bepaal het budget (6-20%) en benoem de beleidsdomeinen op zowel wijk- als stads(/-gemeente) niveau. De 2e stap is het ontwerpen van het proces. Daarna volgen het voorbereiden van online tools, het maken van indelingen (wijken en budget per wijk bijvoorbeeld) en informatie voorbereiden. Als ook de regie belegd is, de communicatie strategie is bepaald, de kernpartijen in beeld zijn en de planning klaar is, kan het proces starten.

Meer lezen?

Download het eBook. Ik las deze zomer het boek “Op weg naar een burgerbegroting” van Joop Hofman (aug. 2011, in opdracht van het ministerie van BZK). Een interessant boek over het waarom, de opbrengsten, de succesfactoren, aandachtspunten. Het laatste onderdeel is een handig 15-stappen plan voor ieder die ermee aan de slag wil. Ik geef je mijn samenvatting en een link naar het Ebook.