Terug naar de bedoeling
In de Trendrede 2015 lees ik dat veel organisaties - en hun werknemers- constateren dat ze de Essentie uit het oog zijn verloren. Zij dolen in een wereld die alleen nog door externe verwachting en verantwoording gekleurd wordt. Men doet wat de manager of subsidieverstrekker verwacht, vertaald in een protocol of overeenkomst. Men is vervreemd van zelf denken wat juist is. Die vervreemding dwingt zowel professionals als organisaties om stil te staan bij wat ze doen, wie ze zijn en waarom.
We bijten ons in onze staart
Bij dit proces hoort ook een verandering in controlesystemen. “De zucht naar veiligheid en controle bijt ons in de staart – we komen erachter dat we onszelf, de anderen en onze vooruitgang er steeds meer mee beperken.” Houden we vast aan wat we hebben of proberen we het anders te doen? Schoolbesturen die daadwerkelijk keuzes willen maken vanuit hun missie en visie, voor bijvoorbeeld individuele talenten laten bloeien en geen kennisoverdracht maar het kind uitdagen tot een onderzoekende houding, vragen zich af hoe ze verantwoording hierop gaan aanpassen. Het blijft nodig goede inspectie beoordelingen te houden en hoge cito scores. Dit staat m.i. het maken van echte keuzes en het organiseren van vernieuwing in onderwijs in de weg.
Niet robots maar wij!
De Volkskrant wijdt deze maand een speciale serie aan robotisering. Frank Kalshoven schreef dit weekend in een column over dit onderwerp: het gaat niet om robots maar om ons. Om de technische mogelijkheden te benutten en uit te bouwen zijn hoger en beter opgeleiden nodig Maar het is moeilijk de stijgende vraag naar hoger opgeleiden op te vangen door meer investeringen in het onderwijs. Van 5% naar 40% hoger opgeleiden sinds WO II is makkelijker dan van 40 naar 75% hoger opgeleiden, volgens Ascher. Frank Kalshoven stelt daarom een nieuw recept voor werken en leren voor. Hij pleit voor een 2e leertijd. Je kunt ook zeggen ‘life long learning’. Technologische ontwikkeling snelt immers snel voort en we werken langer en worden ouder.
Vernieuw in de 1e leertijd
Waarom dan het leerproces proppen in de eerste 17-24 jaar? Het feit dat we een leven lang moeten leren en hiervoor langer de tijd hebben geeft m.i. ruimte voor vernieuwing van de 1e leertijd. Stop met kinderen in die periode volstampen met kennis waarom zij niet zelf vragen. Geef mogelijkheden, stel vragen, stap achteruit en bewonder. Breng het beste in ieder kind naar boven. Versterk de denkkracht en menskracht van het kind we vanuit zijn/haar eigenaarschap en vanuit een onderzoekende houding. Stimuleer hen samen te werken om te ontdekken dat zij allemaal verschillend zijn en elkaar nodig hebben om vooruit te komen.
Vraag het de professional
Dit kan alleen als een professional op een manier kan werken die hierbij past: autonoom denkend en handelend in verbinding met collega’s. Door dialoog leert men van elkaar.
Door niet blind te staren op de 1e leertijd en het hele leven te zien als een leerpad ontstaat er mogelijk meer veiligheid om verantwoording anders in te richten. Samen kunnen professionals zoals leerkrachten aangeven hoe hun prestaties het beste zichtbaar en beoordeeld kunnen worden. Reageren? a.keita@deverlichtingadvies.nl
